Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoğlu, Atatürk dönemiyle ilgili açıklamalarıyla Türkiye'de geniş bir tartışma başlattı. Acemoğlu, Atatürk'ün daha demokratik bir sistem kurma seçeneği varken merkeziyetçi bir yapıya yöneldiğini söyledi. Bu ifadeler, özellikle muhalif kesimde yoğun eleştirilere neden oldu.

Yıldıray Oğur, Serbestiyet’te kaleme aldığı yazısında, bu açıklamaların Türkiye'deki tarih anlayışı açısından önemine dikkat çekerek, “Atatürk’ün dönemini anlamak için devrin şartlarını göz önünde bulundurmak gerekir” dedi.

TARİHİ ŞARTLAR GÖZARDI EDİLİYOR

Acemoğlu, “Atatürk’ün elinde daha demokratik bir sistem kurma şansı vardı ama bunun yerine gücü merkezileştirmeyi seçti. Osmanlı’dan gelen çoğulcu sistemler o dönem var olabilirdi” ifadelerini kullandı. Oğur, bu sözlere karşılık, “Acemoğlu’nun Türkiye’yi hala 2010’ların Türkiyesi gibi gördüğü anlaşılıyor” dedi.

Yıldıray Oğur, Acemoğlu’nun sözlerinin eksik bir tarih okumasına dayandığını belirtti. “Berna Laçin ve Şahan Gökbakar gibi isimlerin tarih bilgisine benzer bir değerlendirme yapıyor” diyen Oğur, Türkiye’nin 1876’da Meclis açarak, Anayasa çıkararak ve seçimler yaparak Avrupa’yla eş zamanlı adımlar attığını hatırlattı.

Oğur’a göre, “1908 Devrimi ile Türkiye, meşruti demokrasiye geçti. Bu dönemde ilk çok partili seçimler yapıldı, grevler başladı, kadın hareketleri canlandı ve basına özgürlük getirildi.”

DEMOKRASİDEN OTORİTERLİĞE GEÇİŞ

Oğur, Atatürk döneminin değerlendirilmesinde tarihsel bağlamın önemine işaret etti. “1920’lerde Birinci Meclis’in güçlü muhalefet bloğu vardı. Bu grup, saltanatı kaldırdığı gibi Cumhuriyet’i de camış zannedecek insanlar değildi” ifadelerini kullandı.

Ancak Oğur, Atatürk’ün zamanla Meclis’in denetim gücünü azalttığını, güçlü bir liderlik modeline geçiş yaptığını belirtti. “Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilirken, en büyük tartışma hangi modelin benimseneceği üzerineydi” dedi.

KADINLAR VE ÇOĞULCULUK VURGUSU

Oğur, dönemin kadın hakları mücadelesine de dikkat çekti. “Nezihe Muhiddin öncülüğünde Kadınlar Halk Fırkası kurulmak istendi ancak izin verilmedi. Kadınların seçme ve seçilme hakkı için mücadele eden Muhiddin rejimin gadrine uğradı” dedi.

"HAYALİ GEÇMİŞE SIĞINMAK ÇÖZÜM DEĞİL"

Bugünkü muhaliflerin Atatürk’e dair yalnızca övgülerle dolu bir söylem geliştirdiğini belirten Oğur, “Gönüllü cehalet, Instagram Kemalizmi ve hayali bir geçmişe sığınmak kimseye fayda sağlamaz” ifadelerini kullandı.

ACEMOĞLU'NUN TARİHİ YORUMLARINA ELEŞTİRİ

Oğur, Acemoğlu’nun tarih anlayışını eleştirerek, “Tarih, kendi şartları içinde değerlendirilmeli. 1900’lerin başında Türkiye, Namık Kemal kuşağının büyük mücadelesiyle demokratik adımlar atmıştı. Acemoğlu bu devrin gerçeklerini göz ardı ediyor” dedi.